Afstandsleren, jij ook?
Let op: We passen deze pagina regelmatig aan. Eureka deelt haar ervaringen met afstandsleren.
5 basistips op een rij:
- Bied structuur.
- Wees creatief.
- Gebruik whitebordjes.
- Zorg voor contact tussen leerlingen.
- Geef niet op.
Op dit moment gaat contact boven inhoud. Geef voldoende tijd om elkaar te beluisteren.
Ons verhaal en onze adviezen
Vrijdag 13 maart kwam het nieuws: “Maandag alle lessen opgeschort”.
Ons team vraagt zich meteen af ‘Hoe pakken we deze periode aan om onze leerlingen de nodige zorg en structuur te geven?’
We beschrijven onze zoektocht en eerste stappen. Je leest ook welke vragen of noden we nog ontdekken.
1. Hoe zorgen we dat de leerstof is gezien maar ook begrepen is
Leerlingen (en leerkrachten) houden van voorspelbaarheid en structuur. In de les heeft de ervaren leerkracht zijn of haar tools en tricks. Eureka kende afstandleren bij een kind in het ziekenhuis. We hadden nog geen ervaring met een groep en met een leerkracht via webcam in een lege klas.
We zijn gestart met een aanbod voor onze eigen leerlingen van het 2de lj tot en met het 2de jaar SO. Die laatste groep keek al enthousiast uit naar een extra vakantie. Ze vroegen zich echter ook af hoe ze in contact bleven met ons en met elkaar. De leeringen van het 6de lj vertelden hoe ze de klas gingen missen. ‘Het is toch leuk om elke dag hier te zijn en iets te kunnen delen. Met mijn ouders is dat toch anders.’
Na twee korte overlegmomenten besloot ons team om dagelijks 2 contactmomenten te voorzien in klasverband. De eerste nood was zorgen voor contact, de leerlingen onderling en de leerlingen met de leerkracht. Lucas bood ons ‘s middags de tool ‘google hangouts’ aan omdat dit heel vlug aan te leren en te organiseren was. Een uurtje later kreeg elke leerling oefeningen in de klas en meldde zich aan bij de klasleerkracht. Enkele leerlingen waren niet opgedaagd, zij misten de try-out. Het was heel leuk om al die enthousiaste gezichten te zien verschijnen. Blij dat ze elkaar gingen zien en horen in de volgende weken. Het team kreeg na vier uur nog een korte uitleg over het opstarten en werken met een webinar. En dat was nodig. Er loopt meer mis dan je zou willen: webcams die problemen geven, het geluid dat zoemt bij een leerling, leerlingen die door elkaar roepen, leerlingen die bij elkaar het geluid uitschakelen… De leerlingen hadden ondertussen hun boeken ingepakt en iedereen vertrok naar huis.
De eerste mails van ongeruste ouders kwamen al binnen. In het weekend volgde verder overleg. De ouders kregen een mail met de eerste info over aanbod en uren en wat hun taak was. Er volgde een stappenplan met een stap-voor-stap beschrijving om deel te nemen aan de webinars.
2. Start van de week
Technisch een webinar organiseren is één ding, maar didactisch/pedagogisch goede doelen bepalen die realiseerbaar zijn vanop afstand is moeilijker.
Om 10 uur was afgesproken met de leerlingen om een eerste webinar te organiseren. Onze doelgroep zijn leerlingen met ernstige automatiseringsproblemen zoals dyslexie, dyscalculie, … je kan je al voorstellen dat niet alles vanzelf is gegaan.
Tien voor tien en alle leerkrachten vertrokken naar hun klas. Iedereen zat klaar en om tien uur kwamen de eerste leerlingen online. Een spannend moment voor leerling en leerkracht. Ga ik dit wel kunnen? Wat als het internet uitvalt? Wat als ik iets niet begrijp?
De klasleerkrachten moesten nog extra telefoontjes en mails sturen om alle leerlingen online te krijgen. Dat is dan ook gelukt om half elf. Uiteindelijk is er maar één leerling niet online geraakt. Een knappe prestatie dus.
Praktisch hadden we er ook voor gezorgd dat elke leerkracht een fiche had met daarop een pictogram die vroeg om stil te zijn, want als 20 stemmen klinken in een webinar, dan is de 21ste stem van de leerkracht niet diegene die wint.
Elke leerkracht probeerde zich er een draai in te vinden. Bordjes werden gebruikt, leerlingen lazen samen, ze oefenden teksten in door mee te bewegen… de meeste kinderen glunderden. Maar voor sommige is het een heel verwarrende ervaring. Er komen heel wat prikkels op je af, maar ook technisch kan je je soms erg machteloos voelen. Zo vielen leerlingen plots weg uit de seminar en kwamen ze na enkele minuten pas weer online.
Na de 10 uur sessie kregen onze leerlingen taken die ze zelfstandig moesten uitvoeren. Bestanden delen en ophalen is voor onze leerlingen geen geheim. Door CleverKids te gebruiken zijn ze hierin al getraind.
Wat we nu al merken na 3 dagen is dat we belangrijke structuur in het gezin kunnen toevoegen. Het is geen makkelijke opgave voor de meeste gezinnen om vlot werk en het thuisfront te organiseren.
We blijven elke dag experimenteren en worden vaardiger. De grootste uitdaging? Aan de diversiteit aan leerlingen een passend digitaal aanbod geven. Hoe differentieer je vanop afstand. In de klas kom je soms handen tekort. Digitaal is dit nog meer aanwezig.
Hieronder de materialen die we gemaakt hebben voor ons team. Mogelijks kan jij ze ook gebruiken.
Fiches Google hangouts met daarin
Weet ik wat ik de komende weken en maanden met mijn leerlingen wil bereiken?
1. Hoe hou ik hierbij rekening met het pedagogisch project van mijn school?
We werken onze periode af. De structuur en het overleg met ouders, team en leerkrachten staan centraal. Individualisering in noden blijft belangrijk: aparte programma’s, gedifferentieerde taken, extra contact met ouders over leerlingen, …
2. Breng ik de huidige context daarbij genoeg in rekening?
Elke leerling staat dagelijks 2x 60 min in contact met klastitularis. Wie niet online verschijnt, wordt opgebeld.
Er is een gestructureerde dagplanning, 1 uur begeleid, 1 uur alleen, 1 u begeleid, 1 tot 1,5 u alleen. Gestructureerde thuisopdrachten met variaties.
Er zijn ook tussendoortjes zoals tekenen, lezen, thuisopdrachten, …
3. Leerlingen en leerkrachten kunnen gevoelens uiten en voelen zich verbonden.
Leerlingen starten een dagboek op. Hierin stimuleren we bepaalde thema’s zoals welbevinden, betrokkenheid, motivatie, verbondenheid, autonomie, competentie of zelfsturing.
4. Contact tussen klas en team actief houden
We vragen dagelijks/frequent naar het welbevinden in groeps-contacten.
Dagelijks 2x team overleg online, na elk contactmomenten met leerlingen.
Leerlingen die goed zelfsturend zijn werken voornamelijk met dagstructuur.
Leerlingen die niet volgen, meer ondersteuning nodig hebben betrekken we via mail of telefoon via de ouders.
De haalbaarheid staat centraal. De mate van druk is afhankelijk van het team en de leerling.
Schoolmails en klasmails worden in overleg opgesteld om dubbel werk te voorkomen.
We laten ons digitaal goed ondersteunen. Dit doen we o.a. met Cleverkids die via directe feedback, toetsmodules online, … en directe mondelinge feedback aan de leerlingen geeft dat erg zinvol stimuleert.
We meten onze effecten door digitaal en op papier te toetsen. Hierbij houden we nog steeds rekening met de individuele leerling.
We kunnen snel en eenvoudig bestanden ophalen en verdelen naar onze leerlingen via CleverKids. Dit is eenvoudig voor kind en leerkracht. Vooral het digitaal bezorgen aan de leerkracht is erg belangrijk.
We hebben een heel gestructureerd dagaanbod. Hier hebben we van veel ouders positieve reacties op gehad.
Waarom werken we zo hard? Moet het lesgeven wel?
- Effect op gezin is groot. Structuur is meer dan ooit nodig.
- Leerlingen hebben (begeleid) contact.
- Leergierigheid blijft geprikkeld.
- Ouders en leerlingen zijn dankbaar.
- Contact met collega’s is erg fijn.
- Innoveren en nieuwe tools uitproberen geeft nieuwe inspiratie.
Didactische instructies om te proberen
- Vraag via het bordje om een mening op te schrijven. Zo voelt iedereen zich betrokken.
- Samen lezen gaat altijd.
- Je laat een oefening zien op je scherm. Iedereen antwoordt op het bordje.
- Gebruik een symbool om stilte te vragen. wie het symbool ziet doet het na. Zo zie je meteen wie je gezien heeft en moet je je stem niet verheffen.
- Geef een instructie/opdracht. Laat iedereen een wekker instellen in bv 15 minuten. Iedereen gaat offline en maakt de oefeningen. Heb je een vraag komen ze weer online. Zo kan je in kleinere groep werken.
- Heb je even “rust” nodig. Geef tijd aan de leerlingen om onderling te babbelen.
- Begin je les met elke klasnummer af te lopen en ze elk zichzelf te laten voorstellen. Zo weet je of iedereen er is en heb je elkaar ook gezien.
- Online lesgeven is zwaar voor leerling en leerkracht. Vraag aan elkaar wat je ervan vindt en wat de voor- en nadelen zijn en geef ook zelf aan dat het voor jezelf spannend is.
Tip om te proberen: Bekijk de video en zie hoe je toch nog in je boek kan werken tijdens je online les.
Wat vooral NIET doen?
- Ga niet elke microfoon of video van de leerling beheren. Leerlingen moeten leren wat kan en niet kan. Wees helder in je instructie en je verwachtingen. Heb nadien beter een individueel gesprek met de leerling.
Nuttige aanbevelingen
- Doe het niet alleen. Wil je nog opstarten met afstandsleren? Goed idee! Vraag hulp zodat je de eerste les iemand hebt waarop je kan terugvallen als er technisch iets niet lukt. Wellicht zijn er ook ouders die willen helpen.
- Hou het simpel. Er zijn geweldige programma’s op de markt waarmee je fantastische toeters en bellen kan toepassen in je les. Stap één is het hebben van contact met je klas.
- Bedrijven zijn er voor je: Google, Microsoft, Zoom, … ze doen allemaal speciale acties voor scholen momenteel. Maak hier gebruik van.
- Was iemand niet op je webinar? Neem zeker contact met deze leerling(en). Ze zullen het waarderen dat je aan hen dacht.
- Geef nog duidelijkere instructies. Wanneer mag je spreken? Aan welke knoppen mag je komen? Wat is het doel?
- Onderschat niet hoeveel technische vaardigheden een leerling moet hebben om vlot deel te kunnen nemen aan een webinar. Zeker bij onze jonge kinderen (2de leerjaar) merken we dat softwarepakketten snel te complex zijn. Wat eenvoudig is voor de leerkracht is niet automatisch eenvoudig voor de leerling.
- Oefening baart kunst. Steek dus niet teveel voorbereiding in je les.
Heel Krachtig: Maak tijd voor je gevoelens. Laat leerlingen hun gevoel delen aan de hand van volgende 5 vragen:
- GELUK: Wat heb ik deze week geleerd over wat mensen gelukkig maakt?
- ONDERWIJS: Wat heb ik deze week geleerd over goed onderwijs?
- GELEZEN: Wat heb ik deze week gelezen dat anderen zou kunnen blij maken, ontroeren, verrassen of interesseren?
- LEVEN: Wat heb ik deze week geleerd over wat er echt telt in het leven?
- ONVERGETELIJK: Wat heb ik deze week geleerd dat ik nooit meer zal vergeten?
Bron: https://de5vragen.com/page/5/
Met dank aan: het Eureka-team, de ouders en de leerlingen, het PLOT_PAS-team van de KULeuven..