Map Leerzorg
De map Leerzorg is een vervolg op het sensibiliserend infopakket ‘Eerste hulp bij leerstoornissen’ met de video ‘Ik heet niet dom’.
Dit project speelt in op een vraag van de CLB’s en de scholen. Enerzijds uiten meer en meer leerlingen met bijzondere noden een individuele zorgvraag. Anderzijds staan de leerkracht en zorg – of leerlingbegeleider voor de complexe taak om elk van die leerlingen in de klas de nodige aandacht en deskundige begeleiding te geven. Het CLB optimaliseert hiermee het verzekerd aanbod onder de vorm van schoolondersteuning bij de eerste lijnszorg voor leerlingen.
De nood aan interne klasdifferentiatie neemt toe. Dit project verplaatst de aandacht van de leerkracht die kennis overdraagt naar de leerling die kennis en vaardigheden verwerft en hierin ondersteund wordt door de leerkracht. De ontwikkelde materialen focussen op modellen en didactische werkvormen, waar de hele klasgroep baat bij heeft.
De CLB-medewerker, de pedagogisch begeleider, de leerkracht en het team leerzorg, de leerlingen met leerstoornissen en hun ouders vinden allen een aanbod in deze map.
Vul dit formulier in en ontvang de map leerzorg in je mailbox
Wat beoogt de map 'Leerzorg'?
De deskundigheid vergroten van leerkrachten, CLB-medewerkers, zorgbegeleiders, leerlingbegeleiders, pedagogisch begeleiders, leerlingen en ouders.
Werkinstrumenten ter beschikking stellen die de leerkracht ondersteunen bij interne klasdifferentiatie en aanpak van leerlingen met een bijzondere hulpvraag.
De leerkracht didactische werkvormen bieden waarmee men elke leerling in de les kan betrekken, met bijzondere aandacht voor de verschillende beginsituatie en mogelijkheden.
De leerkracht achtergrondinformatie bezorgen die de bijzondere zorgvraag van leerlingen met leerstoornissen concretiseert.
De CLB-medewerker, zorgbegeleider, leerlingbegeleider of pedagogisch begeleider een werkinstrument bieden om de leerkracht te ondersteunen bij interne klasdifferentiatie en aanpak van leerlingen met specifieke leerstoornissen.
De leerling stimuleren de bijzondere hulpvraag beter te omschrijven en meer verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen vorderingen in het leerproces.
De ouder die op zoek is naar hulp ondersteuning bieden bij de begeleiding van huiswerk en lessen.
Wat biedt de map 'Leerzorg'?
Binnenklasdifferentiatie en integrale leerlingenzorg in de klas – Didactische fiches
– Leerprocesgerichte fiches
– Didactiekgerichte fiches
– Managementgerichte fiches
– Differentiatiegerichte fiches
– De didactische fiches bieden de leerkracht sterk gestructureerde lesstrategieën en werkvormen voor interne klasdifferentiatie. De leerkracht kan hier onmiddellijk mee aan de slag.
Een klasondersteunende aanpak voor leerlingen met structuurzwakte –Structuurgroepen
– Symptomen van structuurzwakte
– Zelfbeeld van jongeren
– Kleurstickers en ingekleurde lessenroosters
– Orde in de boekentas
– Agenda bijvullen en een weekplanning maken
– Een avondplanning maken
– Herhaling
Een reeks van activiteiten ondersteunt leerlingen met ‘structuurzwakte’ om zich vaardigheden eigen te maken die een positief effect hebben, zowel voor de individuele leerling als voor de klasgroep als geheel. De CLB-medewerker, een leerkracht, een zorg- of leerlingbegeleider kan leerlingen met structuurzwakte dit aanbod geven. In de praktijk blijkt dat wie ook de ouders kan betrekken een duidelijk effect ziet .
Thuis leren en studeren – Tips voor leerlingen en ouders
Algemene vaardigheden
– Mijn boekentas – Hoe vergeet ik zo weinig mogelijk?
– Hoe overzicht houden als ik van nature wanordelijk ben?
– Hoe organiseer ik een werkplek waar ik snel en efficiënt kan werken?
– Hoe plan ik de studietijd thuis?
– Hoe studeer ik zelfstandig en toch nauwkeurig?
Specifieke leervaardigheden
– Hoe studeer ik woordenschat?
– Hoe krijg ik greep op spelling?
– Hoe leer ik een dictee?
– Hoe zie ik de structuur van een tekst?
– Hoe maak ik een mindmap?
– Hoe studeer ik teksten met ‘ZO KLAAR’?
– Hoe studeer ik schema’s?
– Hoe kan ik al die informatie uit een tekst onthouden?
– Hoe leer ik uit het hoofd?
– Hoe leer ik definities en samenvattingen?
– Hoe maak ik een spreekbeurt?
– Hoe bereid ik een openboekexamen voor?
Ouders van leerlingen met leerstoornissen zijn vragende partij om het studeren thuis bij te sturen en te ondersteunen. Leerlingen met leerstoornissen hebben meer sturing en ondersteuning nodig om zich de vaardigheden van het ‘leren leren’ eigen te maken. Ook bij leerlingen zonder bijzondere zorgvraag vergroten de studietips de leervaardigheden. De leerkracht, zorgbegeleider, leerlingbegeleider of CLB-medewerker krijgt vaak een rechtstreekse hulpvraag van ouders en leerlingen in verband met het werk thuis. De praktische fiches bieden een antwoord deze hulpvraag.
Iedereen gelijk? – Tips om positieve discriminatie te hanteren in de klas
Leerlingen met leerstoornissen en ernstige problemen met leren kunnen niet voldoen aan alle verwachtingen. Het voortdurend falen in de eigen ogen is een ernstige belasting voor de ontwikkeling van een positief zelfbeeld. Positieve discriminatie is absoluut noodzakelijk om kinderen (met leerstoornissen) een succesvolle toekomst op school en in de maatschappij te geven. Dit deel biedt tips om ’het omgaan met verschillen’ te bespreken in de klas.
(Leer)stoornissen (her)kennen en aanpakken – Do’s en don’ts bij (leer)stoornissen
– ADD
– ADHD
– Dyscalculie
– Dyslexie
– Dyspraxie
– NLD
Biedt leerkrachten de kans om ‘stoornissen’ op korte tijd beter te herkennen en geeft tips voor de aanpak. Per stoornis is er één fiche met een opsomming van de meest opvallende kenmerken. Mogelijke sterke en zwakke kanten worden op een rijtje gezet. Problemen bij de verschillende vakken worden kort aangehaald. De achterzijde van elke fiche biedt een aantal tips voor ondersteuning in de klas.
Een ruimere kijk op de bijkomende problemen – Leren en leven met leerstoornissen
– Weten en vergeten
– Woordvindingsmoeilijkheden
– Uur- en tijdsbeleving
– Onhandigheid en fijne motoriek
– Onhandigheid en grove motoriek
– Organiseren en inpakken
– Ruimtelijke oriëntatie
– Opzoeken in alfabetische lijsten
– Zelfbeeld en zelfvertrouwen
– Snel afgeleid
Leerstoornissen hebben een grote impact op andere aspecten dan enkel lezen, spelling, reken- en wiskundevaardigheden. Een gebrek aan orde, steeds weer vergeten, motorische onhandigheid, … zijn maar enkele aspecten die elke leerkracht telkens weer confronteren met de vraag naar de motivatie en de competenties van de leerling met bijzondere noden. Deze fiches informeren en sensibiliseren de leerkracht, de CLB-medewerker en de ouder. Daarnaast stimuleren ze de leerling om probleembewust verantwoordelijkheid te nemen en vaardigheden aan te leren om zijn eigen problemen te leren oplossen.
CLB, school, leerling en ouders als team – Vragenlijsten als basis voor diagnostiek en handelingsplan
– Vragenlijsten voor de klasleerkracht of klastitularis
– Vragenlijsten voor vakleerkrachten secundair onderwijs
– Vragenlijsten voor ouders en zorg- of leerlingbegeleiders
– Vragenlijsten voor ouders en leerkrachten kunnen een duidelijker beeld geven van het probleem. Op basis van de gegevens uit de vragenlijsten kan de CLB-medewerker veel gerichter onderzoeken
Projectpartners
De materialen werden ontwikkeld binnen het CLB-project ‘Leerzorg’, ingediend in het kader van artikel 88 van het CLB-decreet. Het is een netoverschrijdend project, een samenwerkingsverband tussen het CLB van het Gemeenschapsonderwijs (Leuven – Tienen – Landen), het Vrij CLB (Leuven), Eureka Onderwijs en Eureka Die-’s-lekti-kus.
Projectverantwoordelijken
Georges Baeten, directeur CLB GO Leuven – Tienen – Landen
Laurent Thys, directeur vrij CLB Leuven
Anny Cooreman, coördinator vzw *Eureka*Onderwijs
Projectmedewerkers
Renate Kums, medewerkster CLB GO Leuven – Tienen – landen
An Willems, medewerkster vrij CLB Leuven
Greet Borremans, medewerkster CLB GO Leuven – Tienen – Landen
Els Van Doorslaer, medewerkster vzw Die’-s-lekti-kus
Projectgroep
Carlos Bekaert, directeur POC van de CLB’s GO
Rien Doll, medewerkster CLB-GO Leuven-Tienen-Landen
Marc Frederix, directeur CLB GO Hasselt
Prof. Dr. Pol Ghesquière, hoogleraar K.U. Leuven
Geert Pues, coördinator Mater Dei-instituut Leuven
Hilde Vanautgaerden, medewerkster VCLB Leuven
Marc Vanderlocht, medewerker VCLB Leuven
Kris Van Hul, provinciale ondersteuningscel Brabant VCLB
Tom Walgraeve, projectleider Trefpunt Leren & Studeren (VCLB Gent)
Departement Onderwijs
Eureka Onderwijs
Leerkrachten, leerlingen en hun ouders
Nalezers
Alle nalezers, speciale dank aan Prof. Dr. Annemie Desoete en Maggy Dekens
Tekeningen
George Alex Rodriguez Cala en uitgeverij Acco
Stuurgroep vzw Die-’s-lekti-kus
Peter Michielsens, Coördinerend Inspecteur-Generaal
Ann Verhaegen, namens het departement onderwijs
Dirk Francken, namens OVSG
Hugo Knaepen, namens VCOV
Mark Frederix, namens de raad directeurs CLB Gemeenschapsonderwijs
Nadine Feytens, namens ARGO
Mariane Vanooteghem, namens voormalig minister Marleen Vanderpoorten
Stefaan Jonniaux, namens de vrije CLB-koepel
Prof. Dr. Annemie Desoete, docent U Gent
Prof. Dr. Pol Ghesquière, hoogleraar K.U. Leuven
Raad Van Bestuur Vzw Die-’s-lekti-kus
Dirk Seresia, voorzitter
Anny Cooreman, ondervoorzitter
Luc Spooren, secretaris
Karen Denteneer, bestuurder
Veerle Van Praag, bestuuurder
Stijn Coninx, stichtend lid
Financiële en materiële steun
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs
Cera
Lions Hertog Jan van Kortenberg
Lions Overpelt
Unibind
Zeiss
Kindergeluk